Τι είναι η εμμηνόπαυση
Η εμμηνόπαυση είναι ένα φυσιολογικό φαινόμενο και δεν είναι πάθηση. Σημαίνει το τέλος της αναπαραγωγικής περιόδου στη γυναίκα, που συνοδεύεται από κάποιες ανατομικές και φυσιολογικές μεταβολές στο σώμα της. Η προοδευτική απώλεια των ωοθυλακίων και κατά συνέπεια και των γυναικείων ορμονών, των οιστρογόνων, οδηγεί σε ορμονικές αλλά και άλλες μεταβολές.
H ηλικία εμφάνισης της εμμηνόπαυσης βρίσκεται συνήθως μεταξύ 48-52 ετών. Με δεδομένο ότι το προσδόκιμο επιβίωσης συνεχίσει να αυξάνει, το ποσοστό των γυναικών που θα ζει στην εμμηνόπαυση θα γίνεται όλο και μεγαλύτερο. Έτσι, η πρόληψη και η σωστή αντιμετώπιση των επιπτώσεων της εμμηνόπαυσης έχει μεγάλη σημασία για τη διατήρηση της ποιότητας ζωής και την εξασφάλιση υγείας της εμμηνοπαυσιακής γυναίκας.
Παράγοντες που μπορεί να επηρεάζουν την ηλικία εμφάνισης της εμμηνόπαυσης είναι: η ηλικία εμμηναρχής, η διατροφή, το μαιευτικό ιστορικό και οι τοκετοί της γυναίκας, η μέση διάρκεια του κύκλου της, αλλά και εξωτερικοί παράγοντες, όπως το κάπνισμα που μπορεί να συντομεύσει την εμφάνιση της εμμηνόπαυσης κατά 1 έως 2 χρόνια.
Επιπτώσεις της εμμηνόπαυσης
Οι επιπτώσεις της εμμηνόπαυσης δεν οφείλονται μόνο στην απουσία των οιστρογόνων, αλλά μπορεί να συνδέονται και με την πάροδο της ηλικίας, παλαιότερα προβλήματα υγείας καθημερινές συνήθειες ή και με την μέχρι τότε ψυχοσύνθεση της γυναίκας.
Η απουσία περιόδου είναι το βασικότερο χαρακτηριστικό για την παύση της ωοθηκικής λειτουργίας. Η κλιμακτήριος (Κλιμακτηριακό σύνδρομο) είναι το σύνολο των φαινόμενων που εμφανίζονται κατά την εμμηνόπαυση, αλλά και λίγο πριν από αυτή. Οφείλεται στη μείωση των οιστρογόνων και επηρεάζει την ποιότητα ζώης της γυναίκας, καθώς έχει κύριο χαρακτηριστικό την έξαψη, δηλαδή αίσθημα θερμότητας (κυρίως στο πρόσωπο, το λαιμό και το στήθος), με εφίδρωση, αίσθημα παλμών, ταχυκαρδία και άλλα. Μπορεί να εμφανίζεται πολλές φορές την ημέρα, για λίγα λεπτά κάθε φορά και να διαρκέσει μέχρι και 10 χρόνια. Επίσης, μπορεί να εμφανιστούν διαταραχές του ύπνου, νευρικότητα και άγχος, κόπωσης και απώλεια μνήμης, σεξουαλική δυσλειτουργία και μείωση ή και απώλεια της σεξουαλικής επιθυμίας (libido) που γίνεται χειρότερη από την ξηρότητα του κόλπου και τον πόνο κατά τη σεξουαλική επαφή. Η εμφάνιση κατάθλιψης είναι συχνή, καθώς η εμμηνοπαυσιακή γυναίκα είναι συχνά μελαγχολική, κλαίει εύκολα και έχει κακή διάθεση. Επίσης η γυναίκα είναι πιο επιρρεπής στις κολπίτιδες αλλά και στις ουρολοιμώξεις. Η γυναικά στην εμμηνόπαυση μπορεί να εμφανίσει ακράτεια ουρών, ενώ έχει 2-6 φορές μεγαλύτερο κίνδυνο να εμφανίσει προβλήματα από την καρδιά και τα αγγεία της.
Σοβαρότατο πρόβλημα της εμμηνόπαυσης είναι και η οστεοπόρωση, μια νόσος των οστών που εμφανίζουν χαμηλή πυκνότητα και συνεπώς χαμηλή ανθεκτικότητα και αντοχή. Αποτέλεσμα είναι η δραματικά κατακόρυφη αύξηση της πιθανότητας για κάταγμα των οστών (σπάσιμο). Πολλοί παράγοντες μπορούν να επηρεάσουν θετικά ή αρνητικά την ποιότητα του οστού, όπως το ιστορικό ή λήψη φαρμάκων, άλλες παθήσεις κλπ. Η πρόληψη έχει μεγάλη σημασία, καθώς η οστεοπόρωση δεν μπορεί ποτέ να αποκατασταθεί πλήρως. Η μέτρηση της οστικής πυκνότητας και η μέτρηση δεικτών οστικής σύνθεσης και απορρόφησης είναι η καλύτερη μέθοδος αναγνώρισης των γυναικών σε αυξημένο κίνδυνο οστεοπορωτικού κατάγματος. Η έναρξη της θεραπείας πρέπει να είναι άμεση, ιδιαίτερα σε γυναίκες αυξημένου κινδύνου, διότι η οστική απώλεια είναι μεγαλύτερη κατά τα πρώτα χρόνια μετά την εμμηνόπαυση.
Γενικότερα, η πρόληψη και θεραπεία των επιπτώσεων της εμμηνόπαυσης έχει τεράστια ιατρική, κοινωνική και οικονομική σημασία. Πρέπει να γίνεται αναλυτική ενημέρωση για τις βραχυπρόθεσμες και μακροπρόθεσμες επιπτώσεις της απουσίας των οιστρογόνων, αλλά και για την αποτελεσματικότητα και στις πιθανές ανεπιθύμητες ενέργειες της θεραπείας. Τέλος, πριν τη έναρξη οποιασδήποτε θεραπείας πρέπει να γίνεται λεπτομερής εξέταση για να δούμε ποια είναι η κατάλληλη αντιμετώπιση των συμπτωμάτων. Η γυναίκα πρέπει να έχει συχνή και σωστή παρακολούθηση και μαζί με το γιατρό της να αντιμετωπίζουν τις επιπτώσεις της εμμηνόπαυσης, με σκοπό την εξασφάλιση καλής ποιότητας ζωής.